Na jurajskim szlaku – zamek Pilcza i rezerwat Smoleń

   Nieopodal Pilicy na niewysokim wzgórzu wznoszą się malownicze ruiny sporego średniowiecznego zamku Pilcza. Zabezpieczone, częściowo odrestaurowane udostępnione są turystom.

Obronny zamek posadowiony jest na ostańcu skalnym na wysokości prawie 500 m n.p.m., przy czym różnica wysokości na obszarze zamku dochodzi do 25 metrów. Historia zamku ginie w mrokach dziejów. Legendy łączą powstanie zamku z postacią króla Władysława Łokietka, jednak teksty źródłowe odnoszące się bezpośrednio do zamku pojawiają się dopiero w roku 1396, kiedy to wymieniono z imienia burgrabiego zamkowego. Analiza historyczna pozwala przypuszczać, że zamek powstał jakieś trzydzieści lat wcześniej. Sama miejscowość SMOLEŃ, w której znajduje się zamek została wymieniona w źródłach pisanych dopiero w roku 1432.

Uważa się, że przed powstaniem zamku murowanego istniały na wzgórzu wcześniejsze umocnienia drewniane, jednak w czasie prac archeologicznych nie natrafiono na ich ślady.

Zamek Pilcza

Zamek Pilcza

   Na zamek Pilcza składały się trzy podstawowe elementy: zamek górny, podzamcze zachodnie z zabudowaniami mieszkalnymi i studnią i podzamcze wschodnie o charakterze militarno-gospodarczym. Samo założenie uzupełnione było o umocnienia kamienno-ziemne, które osłaniały podejście do zamku od strony podzamcza zachodniego i podzamcza wschodniego. Umocnienia jednak nie przetrwały do dnia dzisiejszego. Zamek został gruntownie przebudowany w XV wieku. W drugiej połowie XVI wieku zamek został opuszczony, przekształcając się z biegiem czasu w malowniczą ruinę. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku ruiny zamku zabezpieczono, odbudowując częściowo mury do postaci znanej z XVII i XIX wiecznych rycin.

Zamek Pilcza

Zamek Pilcza

    Z dziejami zamku związany były znane polskie rody: Toporczyków i Granowskich. W 1329 roku w źródłach pisanych pojawia się pierwszy właściciel dóbr pilickich Jaśko z Pilicy herbu Topór. Jego potomek Otto z Pilicy , bliski współpracownik Kazimierza Wielkiego, sięga po najwyższe funkcje i zaszczyty w królestwie: wojewoda sandomierski, wielkorządca Rusi, wielkorządca wielkopolski. Jego córka Elżbieta, wdowa po Wincentym Granowskim, kasztelanie nakielskim, uważana za najzamożniejsza wdowę Rzeczypospolitej poślubia w roku 1417 Władysława Jagiełłę i zostaje koronowana na polska królowa. Po jej śmierci dobra pilickie dziedziczą jej synowie z poprzedniego związku: Granowscy herbu Leliwa. 

 Zamek Pilcza

W połowie XVI wieku zamek wraz z okolicznymi dobrami zostaje sprzedany rodzinie Padniewskich. Po ich przeprowadzce do nowo powstałego pałacu w Pilicy zamek pustoszeje, stopniowo popadając w ruinę.

    W 1957 roku na wzgórzu zamkowym utworzony został rezerwat krajobrazowy SMOLEŃ. Rezerwat ma powierzchnię 4,32 ha. Podziwiać w nim można niezwykłą rzeźbę terenu z licznymi ostańcami skalnymi o fantazyjnych postrzępionych kształtach, z których najwyższe wznoszą się na wysokość 486 m.n.p.m., oraz widoczne ślady procesów krasowych. Teren porośnięty jest lasem bukowo-grabiowo-modrzewiowym, z przewagą buczyny. W runie leśnym występuje rzadki storczyk obuwik pospolity, a wczesną wiosną bieleją łany przebiśniegów. W sumie florę rezerwatu reprezentuje ponad 160 gatunków roślin naczyniowych i 50 gatunków mszaków.

Rezerwat Smoleń

   Zarówno zamek jak i rezerwat dostępny jest dla zwiedzających przez cały rok ( w okresie od listopada do marca w godzinach od.10.00 do 15.00 tej , latem do godziny 18.00.) Wstęp na zamek płatny – cena biletu 9,00 PLN.

Z wieży zamkowej roztacza się piękny widok na okolicę. Nieopodal zamku znajduje się kolejna atrakcja Smolenia - mikro-stacja narciarska z wyciągiem i sztucznie naśnieżonym stokiem. Pomimo mocno dodatniej temperatury czynna. Tłumów narciarzy nie zanotowaliśmy, ale i pogoda bardziej sprzyjała wiosennym spacerom niż uprawianiu sportów zimowych.

Stacja narciarska SMOLEŃ