Pałac w Żyrowej - nieznana perła Opolszczyzny

   Na obrzeżach Parku Krajobrazowego Góry Św. Anny, w sąsiedztwie pięknych bukowych lasów znajduje się mało znany, przepiękny pałac w Żyrowej. I chociaż jego stan nie jest najlepszy, prowadzone na dużą skalę prace remontowe pozwalają wierzyć, że w niedalekiej przyszłości odzyska swój dawny blask.
  Nazwa posiadłości związana jest z nazwiskiem jej pierwszych właścicieli. Była ona dawną siedzibą rodu Żyrovskich, którzy w 1447 otrzymali Żyrową z nadania cesarza Fryderyka III za zasługi na wojnie z Turkami. Właścicielami Żyrowej byli do roku 1629.
   Pałac w obecnej formie został zbudowany w latach 1631–44 przez nowego właściciela majątku, hrabiego Melchiora Ferdynanda von Gaschina prawdopodobnie z wykorzystaniem murów wcześniejszej budowli. W 1781 przeprowadzono jego renowację połączoną z przebudową. Zmieniono wówczas dach czterospadowy na mansardowy, zatynkowano sgraffita i dobudowano krużganek do skrzydła południowego. Po roku 1852 rezydencja kilkakrotnie zmieniała właścicieli. W 1852 pałac kupił poseł Królestwa Prus Max Fryderyk von Hatzfeld-Schönstein. Potem Żyrową posiadali kolejno: generał August von Nostitz, bracia Godecke, Eduard Guradze. W 1899 obiekt stał się własnością amerykańskiego milionera, który kupił go dla swojej córki Mary Knowlton jako prezent ślubny. Mary i jej mąż hrabia Johann von Francken-Siestorpf przeprowadzili gruntowny remont pałacu w latach 1899 i 1904–11 doprowadzając go do dawnej świetności. W posiadaniu rodziny Francken - Sierstorpff pałac pozostawał do roku 1945.
   Okres II wojny światowej pałac przetrwał w dobrym stanie. Wprawdzie wnętrze zostało zdewastowane i ograbione, ale mury nie ucierpiały nadmiernie. Po wojnie majątek został upaństwowiony. W pałacu utworzono sanatorium dla dzieci, przekształcone potem w prewentorium dla dzieci zagrożonych gruźlicą. Obiekt remontowany był w latach 1959–60. Z powodu braku środków na dalsze funkcjonowanie prewentorium, obiekt w 1982 zamknięto i przez kilka lat stał pusty, bez dozoru, rozkradany i dewastowany. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych . Prowadzone w nim prace remontowe, pozwalają wierzyć, że w niedalekiej przyszłości znowu będzie cieszył oko zwiedzających swoją piękną barkowa bryłą.
   Pałac w Żyrowej jest jedną z największych budowli wczesnobarokowych na terenie Opolszczyzny. Zbudowany jest na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem i przedłużonym skrzydłem południowym. Jest murowany z kamienia i cegły, z otynkowanymi elewacjami.

   Bez wyraźnie zachowanej symetrii, budowla nie stwarza wrażenia przypadkowości. Baszty, eleganckie krużganki, gzymsy i kartusze nadają jej lekkości i mimo pewnego eklektyzmu stylu pałacowi nie brakuje elegancji i dobrego smaku. Oczywiście efekt psują wszechobecne rusztowania i budowlany nieporządek. Ale wystarczy odrobina wyobraźni aby zachwycić się pięknem budowli. Niestety obiekt nie jest udostępniony do zwiedzania, a my możemy mówić o sporym szczęściu, gdyż udało nam się zobaczyć wewnętrzne dziedzińce dzięki odbywającej się w nim zdjęciowej sesji ślubnej. Pałac otacza wysokie murowane ogrodzenie z wieżą wejściową.

Pałac otacza ogrodzenie z bramą wejściową.

   Niewielka furtka łączy zespół parkowo -pałacowy z terenem pocysterskiego kościoła filialnego pochodzącego z XIII w.  Na placu kościelny możemy podziwiać zabytkowym 200 letni jawor uznany za pomnik przyrody. Również przypałacowy park o powierzchni 11,5 ha zachwyca starodrzewiem, wśród którego wiele okazów uznanych jest za pomniki przyrody. Pomimo, iż pałac podziwiać można jedynie zza ogrodzenia warto przy okazji zwiedzania Góry Św Anny poświęcić chwilę, aby go zobaczyć.

Na placu kościelnym podziwiać możemy 200 jawor - pomnik przyrody